Το μεγάλο στοίχημα του Σταύρου Ψυχάρη

Οι κινήσεις, οι επαφές, οι ισορροπίες που ανέδειξαν τον κ. Σ. Ψυχάρη στη θέση του ισχυρότερου των ΜΜΕ, η σύγκρουση με τον Γ. Παπανδρέου και η στρατηγική κίνηση εν όψει της ανόδου του Αντώνη Σαμαρά

 Ένα από τα κυρίαρχα πρόσωπα των τελευταίων δεκαετιών στην Ελλάδα, ο κ. Σταύρος Ψυχάρης, γεννήθηκε την Πρωτοχρονιά του 1945. Η προσωπική του ιστορία θυμίζει σενάριο του παλιού ελληνικού κινηματογράφου.

Ίσως ελάχιστοι γνωρίζουν τις αριστερές καταβολές του οικογενειακού περιβάλλοντος του κ.Σταύρου Ψυχάρη. Ο πατέρας του ήταν χαρακτηρισμένος ως Αριστερός ενώ συνδέεται με συγγενική σχέση με το μακαρίτη Κώστα Λουλέ, ένα από τα ιστορικά ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ.

Παλιότερα, στα πέριξ της Χρήστου Λαδά, οι παλιοί δημοσιογράφοι του «Βήματος» έλεγαν πολλά την ώρα που έπιναν το γνωστό κονιακάκι μετά το κλείσιμο του φύλλου. Ο κ. Σταύρος Ψυχάρης ήταν μέλος του Ελληνο-σοβιετικού Συνδέσμου και με την ορμή της πολιτικής αμφισβήτησης άρχισε τη δημοσιογραφική σταδιοδρομία του στην αριστερίζουσα «Δημοκρατική Αλλαγή» (από την οποία πέρασαν εκείνη την εποχή οι Βασίλης Ραφαηλίδης, Τόνια Μαρκετάκη και Θόδωρος Αγγελόπουλος).

Πολιτικοί συντάκτες της παλιάς (και Δεξιάς) φρουράς, όπως ο συγχωρεμένος Παύλος Καμβύσης της «Ακροπόλεως», έλεγαν ότι ο κ. Ψυχάρης κατάλαβε έγκαιρα ότι ο ρομαντισμός του κομμουνισμού δεν οδηγούσε πουθενά εκείνη την εποχή, σε αντίθεση με τον ρεαλισμό που τον οδήγησε σε καλύτερα αποτελέσματα.

Η παρέα του «Έθνους»

Όντως μεταπήδησε στο «Έθνος» σε μια κρίσιμη εποχή και ως πολιτικός συντάκτης άρχισε να διακρίνεται. Ανήκε σε μια μοναδική δημοσιογραφική παρέα του προδικτατορικού «Έθνους». Σ' αυτήν συμμετείχαν ο κ. Γιάννης Καψής, ο Γιώργος Σπορίδης, ο συγχωρεμένος Γιώργος Καράγιωργας (ένας από τους λίγους Έλληνες δημοσιογράφους που είχαν κάνει πολεμικό ρεπορτάζ στην Κορέα, μέσα στο πεδίο της μάχης) και φυσικά, ο κ. Σταύρος Ψυχάρης.

Στην πρώτη επέτειο της χούντας, το 1968, μεταπήδησε στο συγκρότημα Λαμπράκη ως πολιτικός συντάκτης και μάλιστα κοινοβουλευτικός, παρότι δεν λειτουργούσε η Βουλή λόγω της δικτατορίας των Συνταγματαρχών.

Μόλις βρέθηκε στη Χρήστου Λαδά άρχισε να ανελίσσεται. Η ευστροφία, η ευελιξία και κυρίως η ικανότητά του να κερδίζει την εμπιστοσύνη των ισχυρών τον βοήθησαν να ανέβει πολύ γρήγορα: Επαγγελματικά και κοινωνικά!

Ταξίδι με τον Μακαρέζο

Κέρδισε την εμπιστοσύνη των προϊσταμένων του και δημιούργησε ισχυρό δίκτυο επικοινωνίας με την τότε εξουσία και τους πολιτικούς. Πολλοί αφήνουν υπονοούμενα για το ταξίδι που έκανε το 1973 μαζί με άλλους δημοσιογράφους, συνοδεύοντας τον Νικόλαο Μακαρέζο (τον ταξίαρχο Πυροβολικού που συνέλαβε στις 21 Απριλίου 1967 την νόμιμη κυβέρνηση του Παναγιώτη Κανελλόπουλου και έως τον Σεπτέμβριο του 1973 ήταν υπουργός και αντιπρόεδρος των δικτατορικών κυβερνήσεων) στην Κίνα. Για την αποστολή αυτή, ο εκδότης του περιοδικού «Αντί»Χρήστος Παπουτσάκης είχε συμπεριλάβει τον κ. Ψυχάρη σε κατάλογο δημοσιογράφων που είχαν συνεργαστεί με το δικτατορικό καθεστώς.

Πίεση στον Λαμπρία

Ποτέ δεν έδωσε σημασία σ' αυτές τις αιτιάσεις. Αντιθέτως μάλιστα, στην πρώτη περίοδο της Μεταπολίτευσης, ο κ. Ψυχάρης πρωταγωνιστούσε στο τότε τραστ των πολιτικών συντακτών. Λέγεται μάλιστα ότι έκανε δύσκολη τη ζωή του κυβερνητικού εκπρόσωπου της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας Τάκη Λαμπρία. Ήθελε να αποκλειστούν από την ενημέρωση οι πολιτικοί συντάκτες των επανεκδιδόμενων εφημερίδων, όπως ο διευθυντής συντάξεως της «Αθηναϊκής» Λούης Δάνος, ένας από τους ανθρώπους που βρέθηκαν στο πλευρό του Ανδρέα Παπανδρέου στην ίδρυση του ΠΑΣΟΚ στις 3 Σεπτεμβρίου 1974 κι έστησαν στη συνέχεια την «Ελευθεροτυπία» στην εκπνοή της «Α» από το πόλεμο που υφίστατο ο εκδότης Γ. Παπαγεωργίου από την κυβέρνηση Καραμανλή, το 1976.

Με τον Χρήστο Λαμπράκη

Η επικράτηση του ΠΑΣΟΚ στην πολιτική σκηνή της χώρας, στις 18 Οκτωβρίου 1981, βρήκε τον κ. Σταύρο Ψυχάρη να παίζει ήδη σοβαρό ρόλο στο συγκρότημα. Λέγεται ότι ήταν ο μόνος που έμπαινε στο γραφείο του εκδότη Χρήστου Λαμπράκη χωρίς να κτυπήσει την πόρτα και του μιλούσε στον ενικό. Διευθυντής του «Βήματος» ήταν ακόμη ο μοναδικός Λέων Καραπαναγιώτης.

Ήδη ο Χρήστος Λαμπράκης υπολόγιζε τη γνώμη και εκτιμούσε την αναλυτική σκέψη του πολιτικού συντάκτη.

Το 1982, ο τότε διευθυντής των «Νέων» και μετέπειτα βουλευτής Β' Πειραιώς του ΠΑΣΟΚ κ.Γιάννης Καψής (σ.σ. πατέρας των κυρίων Παντελή και Μανώλη Καψή) απεδέχθη την πρόταση του Ανδρέα Παπανδρέου και ανέλαβε καθήκοντα υφυπουργού Εξωτερικών. Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε αλλαγές στην ιεραρχία του συγκροτήματος.

Τη διεύθυνση των «Νέων» ανέλαβε ο Λέων Καραπαναγιώτης. Ο Χρήστος Λαμπράκης αιφνιδίασε τους πάντες και προσπερνώντας την ιεραρχία τοποθέτησε τον κ. Ψυχάρη στη θέση του διευθυντή.

Οι κουμπαριές

Εκείνη την περίοδο αναζωπυρώθηκαν οι συζητήσεις για τις ιδιαίτερες κοινωνικές σχέσεις που φέρεται να είχε αναπτύξει ο κ. Ψυχάρης με πρόσωπα που υπηρέτησαν το καθεστώς της 21ης Απριλίου 1967. Συγκεκριμένα, σχολιάσθηκε το γεγονός ότι ο χουντικός υπουργός Τύπου Βύρων Σταματόπουλος βάφτισε τον πρώτο γιο του ισχυρού ανδρός του ΔΟΛ, τον Παναγιώτη.

Στην πραγματικότητα ο Σταύρος Ψυχάρης βρισκόταν πάντα ένα βήμα πιο μπροστά από τους αντιπάλους και τους επικριτές του. Ήδη είχε προχωρήσει σε μία δεύτερη κουμπαριά που ακύρωνε πολιτικά την πρώτη. Το δεύτερο γιό του τον είχε βαφτίσει ο Ανδρέας Παπανδρέου, και φυσικά τον ονόμασε Ανδρέα.

Από το 1983 η άνοδος του Σταύρου Ψυχάρη είναι αλματώδης. Έγινε το alter ego του Χρ. Λαμπράκη και ο πιο ισχυρός άνθρωπος του συγκροτήματος ύστερα από αυτόν. Το κλείσιμο του καθημερινού «Βήματος» ήταν το προσωπικό του στοίχημα αφού διέκοψε την κυκλοφορία του επί των ημερών του.

Με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή

Γίνεται συνδαιτυμόνας, συχνός επισκέπτης και συνομιλητής του Κωνσταντίνου Καραμανλήακόμα και μετά την αποχώρησή του από την Προεδρία της Δημοκρατίας.

Όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ήθελε να παρέμβει στις εξελίξεις χωρίς να χρειαστεί να κάνει δημόσια δήλωση ή παρέμβαση, ο κ. Ψυχάρης αναλάμβανε να το περάσει στην κοινή γνώμη μέσα από το «Βήμα» είτε μέσω «χρησμών» , είτε με φράσεις που αποδίδονταν, τόσο σε κύκλους του Κ. Καραμανλή, όσο και στον ίδιο.

Εκείνη την εποχή στον ΔΟΛ σχολιαζόταν η ενασχόληση του κ. Ψυχάρη με το γκολφ και ότι τού άρεσε να απολαμβάνει μακαρόνια με χαβιάρι. Σε ανύποπτη στιγμή, ο κ. Γιώργος Βότσης της«Ελευθεροτυπίας» είχε σχολιάσει ότι «ο Ψυχάρης είναι περισσότερο επιχειρηματίας παρά δημοσιογράφος».

Επιχειρηματικές δραστηριότητες

Το σίγουρο είναι ότι κατηύθυνε τον Χρήστο Λαμπράκη σε νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες και αφουγκράστηκε τις τάσεις στα ΜΜΕ. Ο κ. Σταύρος Ψυχάρης διέβλεψε τη δύναμη που θα αποκτούσε όποιος ελέγχει τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης και ο ΔΟΛ συμμετείχε στο επιχειρησιακό σχήμα των μεγαλοεκδοτών (Λαμπράκης, Μπόμπολας, Βαρδινογιάννης, Αλαφούζος) που συνέστησε την εταιρεία «Τηλέτυπος Α.Ε.» πήρε την άδεια λειτουργίας του "Mega Channel", το οποίο εξέπεμψε τον Νοέμβριο του 1989.

Σε μια συνέντευξη που είχε δώσει στον δημοσιογράφο κ. Αλέκο Αρπλιά στην ΕΡΑ2 είχε πει: «Το μέλλον ανήκει στα ηλεκτρονικά Μέσα. Οι εφημερίδες που δεν προσαρμόζονται στις τάσεις της αγοράς είναι καταδικασμένες να κλείσουν». Κι αυτά τα είπε το 1990 όταν είχαν ήδη κλείσει η«Βραδυνή», η «Ακρόπολις» και η «Αλήθεια» (του κ. Κώστα Τσαρούχα) ενώ είχε αρχίσει να φθίνει το αγαπημένο παιδί της Ελένης Βλάχου, η «Μεσημβρινή».

Προσέγγιση με τον Σωκράτη Κόκκαλη

Η προσέγγιση του Χρήστου Λαμπράκη με τον κ. Σωκράτη Κόκκαλη αποδίδεται στον κ. Ψυχάρη. Εικάζεται (χωρίς να έχει αποδειχθεί) ότι συνδέεται με επωφελείς οικονομικές και επιχειρηματικές συμφωνίες για το ΔΟΛ αλλά και για τον κ. Ψυχάρη.

Επιστέγασμα αυτής της προσέγγισης ήταν άλλη μία κουμπαριά. Η κόρη που απέκτησε ο κ. Ψυχάρης από τον δεύτερο γάμο του με την κ. Χριστίνα Τσούτσουρα βαπτίσθηκε από τον Χρήστο Λαμπράκη και τον κ. Κόκκαλη. Ο πρώην πρόεδρος του Ολυμπιακού και «εθνικός προμηθευτής», σύμφωνα με τον αντιπολιτευτικό λόγο της ΝΔ την περίοδο 1997-2004, συνδέεται με στενή φιλία με τον ισχυρό άνδρα του ΔΟΛ ακόμα και σήμερα.

Με τον Μιλτιάδη Έβερτ

Όταν ο Μιλτιάδης Έβερτ εξελέγη αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, μετά την εκλογική ήττα του Οκτωβρίου του 1993, αντιμετωπίσθηκε εξαιρετικά ευνοϊκά από τον κ. Ψυχάρη και το «Βήμα» αφού οι σχέσεις με τον τότε πρωθυπουργό Α. Παπανδρέου ήταν τυπικές και ουσιαστικά παγωμένες. Η βιολογική φθορά του Α. Παπανδρέου επέτεινε και την πολιτική του φθορά, κάτι που διέβλεπε ο κ. Ψυχάρης.

Είναι χαρακτηριστική η ευφορία που επικρατούσε τότε στο περιβάλλον του τότε αρχηγού της Ν.Δ. από την στήριξη που παρείχε ο κ. Ψυχάρης, ο οποίος είχε μάλιστα προβλέψει δημοσίως και από τηλεοράσεως, ότι ο Μιλτιάδης Έβερτ θα ήταν ο επόμενος πρωθυπουργός.

Στήριγμα στον Κ. Σημίτη

Η πρόβλεψη δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ. Ο κ. Κώστας Σημίτης που διαδέχθηκε τον Α. Παπανδρέου και στηρίχθηκε σθεναρώς από τον κ. Ψυχάρη και τον ΔΟΛ για τα επόμενα οκτώ χρόνια.

Η εκλογή του κ. Κώστα Καραμανλή στην ηγεσία της Ν.Δ. την άνοιξη του 1997 συνδέθηκε με ένα γεγονός που σημάδεψε για πάντα τις σχέσεις του με τον κ. Σταύρο Ψυχάρη. Εκείνη την εποχή είχε γίνει η πρώτη επιτυχής κλωνοποίηση προβάτου (σ.σ. η γνωστή Ντόλι). Ο κ. Ψυχάρης θεώρησε σκόπιμο να χαρακτηρίσει ως «κλώνο» τον κ. Κ. Καραμανλή σε άρθρο που έγραψε στο «Βήμα».

Νέα εποχή για ΔΟΛ

Αυτό που πιστώνουν όλοι στον Στ. Ψυχάρη είναι ότι οδήγησε το ΔΟΛ σε μία νέα εποχή, τον προσανατόλισε σε άλλες δραστηριότητες και εξασφάλισε τη συμμετοχή του στα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης που κυριάρχησαν για 20 χρόνια.

Ο Χρ. Λαμπράκης είχε ουσιαστικά ορίσει διάδοχό του από πολύ νωρίς τον Στ. Ψυχάρη. Το 2003 έγινε διευθύνων σύμβουλος του ΔΟΛ, γεγονός που του αναγνώρισε την επιπλέον ισχύ και δυναμική που είχε προσδώσει στο συγκρότημα αλλά και τη μεθοδική προσπάθεια που κατέβαλε για να μπει ο ΔΟΛ στο Χρηματιστήριο. Από το Χ.Α. άντλησε πολύτιμα κεφάλαια την εποχή του μεγάλου επενδυτικού πυρετού που εξελίχθηκε σε μεγάλη φούσκα με καταστροφικές επιπτώσεις για χιλιάδες πολίτες.

Τα δάνεια και ο ΓΑΠ

Ο τραπεζικός δανεισμός όμως και η κρίση στις επιχειρήσεις των ΜΜΕ προκάλεσε αξεπέραστα προβλήματα στον Δ.Ο.Λ. που δεν αντιμετωπίστηκαν ούτε με την είσοδο ενός στρατηγικού εταίρου με την οικονομική εμβέλεια και επιφάνεια του εφοπλιστή κ. Βίκτωρα Ρέστη.

Ο τελευταίος κατάλαβε εγκαίρως ότι ο κ. Ψυχάρης τον αντιμετώπιζε περισσότερο ως τράπεζα και λιγότερο ως στρατηγικό εταίρο, με αποτέλεσμα να κλείσει τις στρόφιγγες.

Η ανάγκη δανειοδότησης του ΔΟΛ με 10 εκατ. ευρώ από την Εθνική Τράπεζα αποτέλεσε και το σημείο ανάφλεξης που οδήγησε στη σύγκρουση τον κ. Γιώργο Παπανδρέου με τον κ. Ψυχάρη. Μία σύγκρουση που διανθίστηκε με εκατέρωθεν καταγγελίες και υπονοούμενα, όπως η περίφημη μπηχτή για την πριγκηπική γειτονιά του Νάιτμπριτζ στη βρετανική πρωτεύουσα.

Στην πραγματικότητα, και πέραν από τις τακτικές κινήσεις που συνιστούν αλλαγές πλεύσης, ο κ. Σταύρος Ψυχάρης λειτούργησε με συγκεκριμένες σταθερές.

Οι σταθερές

Ο ΔΟΛ στήριξε -όσο κανείς άλλος- τον κ. Κ. Σημίτη και εξακολουθεί να τον προβάλλει ακόμα και σήμερα. Ο πρώην πρωθυπουργός είναι αυτός που διόρισε τον κ. Ψυχάρη πολιτικό διοικητή του Αγίου Όρους.

Παράλληλα ο Σταύρος Ψυχάρης αποτέλεσε την ασπίδα του κ. Σ. Κόκκαλη στις επιθέσεις που δεχόταν κατά καιρούς για τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες.

Πολιτικές συμπάθειες

Σταθερές και επιλεκτικές είναι οι πολιτικές συμπάθειες του ΔΟΛ με τον πρώην πρωθυπουργό κ. Κ. Σημίτη να αποτελεί διαχρονική αξία και να ακολουθούν οι κ.κ. Ευάγγελος Βενιζέλος, Άννα Διαμαντοπούλου, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, Τάσος Γιαννίτσης και όλοι όσοι ανήκουν στο πάλαι ποτέ «εκσυγχρονιστικό στρατόπεδο».

Από το χώρο της Νέας Δημοκρατίας ο κ. Άρης Σπηλιωτόπουλος τυγχάνει ευμενούς αντιμετώπισης από το ΔΟΛ, όπως και από τον «Πήγασο».

Τον τελευταίο καιρό η προσέγγιση του κ. Ψυχάρη με τη Συγγρού έχει προσλάβει μία διαφορετική διάσταση αφού ο γιος του, ο κ. Ανδρέας Ψυχάρης έχει αναλάβει καθήκοντα διπλωματικού συμβούλου του κ. Αντώνη Σαμαρά. Ο κ. Ανδρέας Ψυχάρης ήταν παρών στη συνάντηση του κ. Σαμαρά με τον Γερμανό υπουργό Εξωτερικών κ. Γκίντο Βεστερβέλε.

Προφανώς ο κ. Ψυχάρης (πατήρ) προβλέπει άνοδο του κ. Σαμαρά στο πρωθυπουργικό αξίωμα. Αυτό βέβαια δεν τον εμποδίζει να στηρίζει τον μεταβατικό πρωθυπουργό κ. Λουκά Παπαδήμο(και τον πρώην διευθυντή των «Νέων» και κυβερνητικό εκπρόσωπο κ. Παντελή Καψή), αλλά και να ενδιαφέρεται για την επόμενη μέρα στο ΠΑΣΟΚ ενισχύοντας με κάθε τρόπο τον κ. Ευάγγελο Βενιζέλο.

Το μεγάλο στοίχημα όμως με τον κ. Ψυχάρη είναι άλλο.

Η διαιώνιση της δύναμης του εξαρτάται από τον ισχυρό παρεμβατικό του ρόλο μέσα από τα ΜΜΕ. Η κρίση στον Τύπο, στην τηλεόραση και στη διαφημιστική αγορά μαζί με την ενίσχυση των blogs και της ενημέρωσης μέσα από το internet, συνιστούν την πιο σοβαρή απειλή για την παντοδυναμία του κ. Ψυχάρη και της συνέχεια του ΔΟΛ.

Διαβάστε επίσης: Ο πανίσχυρος Γιώργος Μπόμπολας, τα δημόσια έργα και τα ΜΜΕ