Αυτοκτονία ή υποταγή; λίγο πριν το χορό του Ζαλόγγου, του Σ. Κούλογλου
Φαίνεται ότι ο κύβος ερρίφθη και απομένουν οι λεπτομέρειες. Πάμε για ένα γενναίο κούρεμα του ελληνικού χρέους, εξέλιξη που είναι και καλή και κακή: το καλό είναι ότι ξελαφρώνει το βάρος ενός χρέους που είναι αβάστακτο. Το κακό είναι ότι το κούρεμα, η αναδιάρθρωση ή με όποιο όνομα το βαφτίσουν, ακόμη και αν ληφθούν μέτρα ώστε να μην καταρρεύσουν τα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία και το τραπεζικό σύστημα, αποτελεί στη πραγματικότητα μια συντεταγμένη χρεοκοπία. Και η χρεοκοπία αυτή θα σφραγίσει τη χώρα για τα επόμενα χρόνια.
Αυτό που η κυβέρνηση απέφυγε, από την αρχή της κρίσης, να εξηγήσει στους πολίτες είναι ότι η ελληνική τραγωδία βασικά δεν οφείλεται στο μέγεθος του χρέους ούτε στο ποσοστό που αντιπροσωπεύει στο ελληνικό ΑΕΠ: υπάρχουν χώρες οι οποίες, από την άποψη των αριθμών, είναι σε χειρότερη θέση. Το βασικό πρόβλημα είναι ότι η χώρα έχει σταματήσει να παράγει πλούτο ικανό να τη θρέψει. Οι δομικές ανισότητες στην ευρωζώνη επιτείνουν το πρόβλημα, αλλά και γρόσια να ήταν το εθνικό νόμισμα, η ελληνική νεοπλουτίστικη φούσκα θα είχε σκάσει. Ό,τι και να λένε οι θιασώτες της Ψωροκώσταινας και της δραχμής.
Το καλό νέο είναι, λοιπόν, ότι θα τελειώσει το μαρτύριο της σταγόνας, με το οποίο βασανίζεται ο πληθυσμός της χώρας εδώ κι ενάμιση χρόνο, βλέποντας το ένα σκληρό μέτρο να διαδέχεται το άλλο. Το κακό νέο είναι ότι θ’ αρχίσουν νέα μαρτύρια. Όλο το προηγούμενο διάστημα ο φόβος των κυρίαρχων δυνάμεων της Ευρώπης αλλά και των ΗΠΑ ήταν μήπως το κούρεμα θεωρηθεί «πιστωτικό επεισόδιο», που όχι μόνο θα εμπόδιζε για χρόνια την Ελλάδα να ξαναδανειστεί από τις αγορές αλλά, κυρίως, θα είχε επιπτώσεις ντόμινο στην Ευρώπη.
Όλα όσα έγιναν το προηγούμενο διάστημα, από τη συνέχιση της δανειοδότησης μέσω των μηχανισμών στήριξης μέχρι την περίφημη συμφωνία της 21ης Ιουλίου, είχαν βασικό στόχο την προστασία των γαλλικών και γερμανικών τραπεζών και όχι φυσικά της Ελλάδας. Τώρα, Μέρκελ και Σαρκοζί φαίνεται να καταλήγουν ότι η ελληνική ανάκαμψη είναι αδύνατη, ότι είναι σαν να ρίχνουν λεφτά σε ένα βαρέλι δίχως πάτο, κι επομένως αυτό που χρειάζεται είναι μέτρα για να μην εξαπλωθεί η επιδημία. Τι είδους επεισόδιο θ’ αποκληθεί η χρεοκοπία της Ελλάδας καθώς και η τύχη της τελευταίας δεν τους ενδιαφέρει ιδιαίτερα. Με δυο λόγια, είμαστε πλέον αντιμέτωποι με τη μοίρα μας.
Είναι σαν κάποιος να χρωστάει σε μια τράπεζα ένα τόσο μεγάλο στεγαστικό δάνειο που δεν μπορεί ν’ αποπληρώσει, με την τράπεζα ν’ αναλαμβάνει τις δόσεις. Κάποια στιγμή η τελευταία αποφασίζει ότι δεν τη συμφέρει, κουρεύει το δάνειο στο 50%. Ο άνεργος δανειολήπτης δεν έχει πια στο κεφάλι του τους δανειστές να του λένε τι να κάνει, αλλά πρέπει να φροντίσει, χωρίς πλέον καμιά βοήθεια, για την αποπληρωμή.
Δύο είναι τα πιθανά σενάρια για το μέλλον της χώρας. Το λιγότερο κακό είναι το «πορτογαλικό»: μέσω ενός βασανιστικού μηχανισμού εσωτερικής υποτίμησης, οι τιμές και βασικά οι συντάξεις και οι μισθοί θα κουρευτούν σε σημείο ώστε η «γενιά των 700 ευρώ» ν’ αποτελεί γλυκιά ανάμνηση της ελληνικής Βelle Εpoque. Αυτό με την προϋπόθεση ότι η χώρα δεν θα εκραγεί από την αγανάκτηση και, αντίθετα, θα παρουσιάσει λίαν προσεχώς πρωτογενές πλεόνασμα (θα χαλάει, δηλαδή, λιγότερα απ’ όσα εισπράττει), βάζοντας τα οικονομικά και το χρέος της υπό έλεγχο.
Το χειρότερο σενάριο ονομάζεται «κάπου μεταξύ Βουλγαρίας και Αλβανίας»: η χώρα θα βρεθεί χωρίς μετρητά, κηρύττοντας στάση πληρωμών των μισθών και των συντάξεων των πολιτών της, εξέλιξη που θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερο χάος από του προηγούμενου σεναρίου. Σε αυτή την περίπτωση η μοναδική λύση που αναγκαστικά θ’ αναδειχθεί θα είναι το τύπωμα εθνικού χρήματος για να πληρωθεί το πόπολο. Αυτό είναι πιθανότατα και το όνειρο της κυρίας Μέρκελ: να μην εκδιωχθεί η Ελλάδα από την ευρωζώνη, αφού κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται από τις συνθήκες, αλλά ν’ αναγκαστεί ν’ αποχωρήσει μόνη της.
Δεν υπάρχει σήμερα περιθώριο για δικαιότερη λύση. Αυτή θα προϋπέθετε απαλλαγή της Ευρώπης από τη νεοφιλελεύθερη αρτηριοσκλήρωση, που έχει οδηγήσει ακόμη και την αμερικανική κυβέρνηση να βγαίνει στις Βρυξέλλες από τ’ αριστερά, συστήνοντας ανάπτυξη και όχι λιτότητα . Καθώς και γενικότερες εξελίξεις που θ’ αλλάξουν την πορεία των τελευταίων χρόνων, όταν οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι κι οι φτωχοί φτωχότεροι. Λίγο το κίνημα στη Wall Street, λίγο οι κλυδωνισμοί των δεξιών κυβερνήσεων στη Γαλλία και τη Γερμανία, όλα αυτά δείχνουν ότι το κλίμα πάει ν’ αλλάξει, αλλά είναι ακόμη νωρίς. Και η Ελλάδα δεν έχει ξεμείνει μόνο από χρήματα αλλά και από χρόνο.
Τα σκουπίδια που πνίγουν την Αθήνα, οι καταλήψεις που πολλαπλασιάζονται, η πλήρης αδυναμία της κυβέρνησης να επιβάλλει μια στοιχειώδη λειτουργία της χώρας, συγκροτούν τις δύο βασικές προυποθέσεις οι οποίες, σύμφωνα με τον Λένιν, πρέπει να πληρούνται για να υπάρχει επαναστατική κατάσταση: οι “από πάνω” δεν μπορούν να κυβερνήσουν όπως κυβερνούσαν μέχρι τώρα και οι “από κάτω” δεν μπορούν να κυβερνηθούν όπως τον προηγούμενο καιρό.
Μόνο που στη περίπτωση μας απουσιάζει πλήρως ένας ακόμη όρος για να πετύχει η όποια επανάσταση, με ή χωρίς εισαγωγικά: μια εναλλακτική πρόταση εξουσίας και ένας φορέας που θα αναλάβει να την εφαρμόσει. Η αριστερά έχει πλήρως αποτύχει στην διατύπωση ενός ριζοσπαστικού και συγχρόνως ρεαλιστικού προγράμματος, που να μπορεί να βγάλει τη χώρα από τη παγίδα όπου την έχουν ρίξει.. Στη μεγάλη πλειοψηφία της δημαγωγεί ασύστολα για καμιά ψήφο παραπάνω, αδυνατώντας να δει πέρα από τη μύτη της: ότι κερδισμένη από την υπόθεση θα βγει τελικώς η ακροδεξιά, κραδαίνοντας τις σημαίες του νόμου και της τάξης.
Τα προηγούμενα δεν σημαίνουν ότι η επερχόμενη κοινωνική έκρηξη δεν είναι δικαιολογημένη. Και τις αιτίες της έχει και ηρωική θα είναι: τόσο ηρωική αλλά και τόσο απενοημένη, όσο ο χορός του Ζαλόγγου. Δεν θα περίμενε άλλωστε κανείς τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο από μια κοινωνία που, αντίθετα πχ με τη Πορτογαλία, έχει μάθει από το σχολείο ότι από το να υποταχθείς, είναι καλύτερα να αυτοκτονήσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου