ΤΕΛΕΣΙΓΡΑΦΟ ΓΙΑ ΑΛΛΑΓΗ ΠΟΡΕΙΑΣ

Κίνημα του Νότου κόντρα στην αδιαλλαξία της Μέρκελ

Αποφασισμένες να υποχρεώσουν την καγκελάριο της Γερμανίας Ανγκελα Μέρκελ να αποδεχθεί τη λύση των ευρωομολόγων και την εξασφάλιση (απεριόριστης) ρευστότητας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εμφανίζονται οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου

Στην τελική ευθεία για τη μεγάλη και οριστική αναμέτρηση που θα κρίνει το μέλλον του ευρώ εισέρχεται η Ευρώπη, καθώς η κρίση χρέους και δανεισμού που ξεκίνησε από την Ελλάδα σφίγγει σταδιακά τη θηλιά γύρω και από τις άλλες Οικονομίες του ευρωπαϊκού Νότου, απειλώντας να τινάξει στον αέρα το ευρωπαϊκό οικοδόμημα εάν δεν υπάρξει ανάληψη άμεσης και αποτελεσματικής δράσης.

Οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου χρησιμοποιώντας το σχεδόν μοναδικό "όπλο" που τους έχει απομείνει, τη διαπραγματευτική ισχύ που τους προσφέρει το τεράστιο χρέος τους, είναι αποφασισμένες πλέον να μην αφήσουν περιθώρια στη Γερμανία για νέες υπαναχωρήσεις και να υποχρεώσουν την κ. Μέρκελ να αποδεχθεί τη λύση που προβάλλει αυτή τη στιγμή ως η μοναδική που μπορεί να διασώσει την Ευρωζώνη. Την έκδοση ευρωομολόγου και την εξασφάλιση (απεριόριστης) ρευστότητας από την ΕΚΤ.

Οι μεγάλες χώρες του Νότου, η Γαλλία, η Ισπανία και η Ιταλία, έχοντας την υποστήριξη και των άλλων χωρών της περιφέρειας, δεν είναι διατεθειμένες να δεχθούν το PSI, τη διαδικασία "κουρέματος" δηλαδή του χρέους τους που διακατέχουν ιδιώτες, πληροφορία που μετέδωσε το πρακτορείο Ρόιτερ το βράδυ της Παρασκευής.

Οι χώρες του Νότου που βρίσκονται στο μάτι του κυκλώνα αντιμετωπίζουν είτε την απειλή υποβάθμισης από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, είτε ύψος επιτοκίων που καθιστά αδύνατη τη δανειοδότηση, και έτσι εάν δεν βρεθεί άλλη λύση, το "κούρεμα" του χρέους θα είναι ο μοναδικός τρόπος για να διατηρήσουν πρόσβαση στις αγορές.

Συγχρόνως, όμως, η άλλη "ανεπίσημη" διαρροή, ότι η νέα ισπανική κυβέρνηση ετοιμάζεται να ζητήσει έξωθεν οικονομική βοήθεια, παραπέμποντας σε αίτημα υπαγωγής στον EFSF και στο ΔΝΤ, προκάλεσε αναταραχή στην Ευρωζώνη, καθώς ο μηχανισμός δεν μπορεί να αντέξει βεβαίως τη διάσωση της Ελλάδας, της Πορτογαλίας, της Ιταλίας και τώρα της Ισπανίας, εάν δεν εξασφαλισθούν πόροι είτε από παρέμβαση της ΕΚΤ είτε από την έκδοση ευρωομολόγου.

Απάντηση στον εκβιασμό
Η άρνηση αποδοχής του PSI θα αποτελεί την απάντηση των χωρών του Νότου στον εκβιασμό που μέχρι τώρα υφίστανται από τη Γερμανία και τις χώρες που έχουν συνταχθεί στο πλευρό της, κυρίως τη Φινλανδία και την Ολλανδία. Οι χώρες αυτές θεωρούν ότι εάν εξαλειφθεί η προοπτική του PSI και των σημαντικών απωλειών που θα υφίστανται οι ιδιώτες κάτοχοι ομολόγων, τότε η αγορά θα ηρεμήσει και δεν θα συνεχίσει να στοχοποιεί τα ομόλογά τους.

Τα δύο στρατόπεδα ετοιμάζονται για την τελική μάχη στις 9 Δεκεμβρίου στη Σύνοδο Κορυφής, που πλέον προβάλλει ως καταληκτική ημερομηνία για τη λήψη των τελικών αποφάσεων για οριστική λύση.

Αποφάσεις οι οποίες δεν μπορούν να είναι όπως αυτές των προηγούμενων Συνόδων Κορυφής, οι οποίες ήταν ξεπερασμένες από τα γεγονότα και οδηγήθηκαν σε αναθεώρηση πριν καν αρχίσει η εφαρμογή τους

Υπό την πίεση των αγορών αλλά και των χωρών του Νότου, και με δεδομένους τους θανάσιμους κινδύνους που δημιουργεί η ανεξέλεγκτη τροπή που παίρνει η κρίση χρέους στην Ευρωζώνη, η Γερμανία και η Ανγκ. Μέρκελ πιθανότατα θα υποχρεωθούν τελικά να συναινέσουν στην έκδοση ευρωομολόγου, με αντάλλαγμα θεσμικές αλλαγές που θα δρομολογηθούν με την πολιτική συμφωνία για αναθεώρηση των Συνθηκών.

Το μεγάλο πρόβλημα βεβαίως είναι ότι ενώ η λύση στο θέμα του ευρωομολόγου έχει επείγοντα χαρακτήρα, η διαδικασία της αναθεώρησης της Συνθήκης την οποία ζητά η Γερμανία απαιτεί μια μακρά διαδικασία, καθώς σε αρκετές χώρες η εσωτερική έννομη τάξη απαιτεί τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος προκειμένου να εγκριθούν ρυθμίσεις που οδηγούν σε παραχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων σε υπερεθνικούς οργασμούς.

Η κ. Μέρκελ μπορεί να "κέρδισε" αρκετό χρόνο από το 2009, όταν φάνηκαν τα πρώτα σημάδια της κρίσης, αλλά η πολιτική εσωστρέφεια και ο έμφυτος συντηρητισμός της οδήγησαν την ίδια αλλά και την Ευρωζώνη σε αδιέξοδο.

Για τη γερμανική πολιτική και οικονομική ηγεσία τα μηνύματα που έφθαναν από την Ελλάδα δεν ήταν αρκετά. Η κρίση με λαϊκιστικό τρόπο αποδόθηκε στους "τεμπέληδες και χαραμοφάηδες" Ελληνες.

Ακολούθησε η Πορτογαλία, δεν έφθασε όμως ούτε αυτή, ούτε καν η Ιταλία και η απειλή υποβάθμισης της γαλλικής Οικονομίας. Επρεπε να έρθουν το σοβαρό μήνυμα του "καψίματος" των γερμανικών ομολόγων και η "διαρροή" για υπαγωγή και της Ισπανίας στον Μηχανισμό για να αρχίσει να... προβληματίζεται η γερμανική ηγεσία. Με την ελπίδα ότι δεν είναι πια αργά...

"ΟΧΙ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΕΣ"

• "Πράσινο φως" στην εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης άναψε ο επίτροπος Ολι Ρεν, μιλώντας στο ιταλικό Κοινοβούλιο, βάζοντας όμως φρένο σε μια "δικτατορία δύο ή περισσότερων κρατών".
• Η δήλωσή του ερμηνεύθηκε ως επίθεση εναντίον της Γερμανίας και της Γαλλίας για τον τρόπο με τον οποίο επιχειρούν να αντιμετωπίσουν την κρίση χρέους στην Ευρωζώνη.
• "Η Γερμανία πρέπει να ''πειστεί'' για την κρισιμότητα της έκδοσης ευρωομολόγων και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι για τη σημασία της βαθύτερης ενοποίησης, της αυστηρότερης οικονομικής διακυβέρνησης, στη βάση όμως της πολυφωνίας και όχι της δικτατορίας δύο κρατών", δήλωσε ο κ. Ρεν, δίνοντας έτσι και το "ιδεολογικό" στίγμα της σύγκρουσης που εξελίσσεται στο εσωτερικό της ΕΕ.

Σπάει το μέτωπο του βορρά

Αντίθετες με την έκδοση ευρωομολόγων ήταν αρχικά, εκτός της Γερμανίας, και οι υπόλοιπες χώρες με υψηλή πιστοληπτική αξιολόγηση, όπως είναι η Ολλανδία, η Αυστρία, η Φινλανδία και το Λουξεμβούργο. Παρ' όλα αυτά το Λουξεμβούργο υποστηρίζει ήδη την έκδοση ευρω-ομολόγου, ενώ και η Ολλανδία και η Αυστρία έχουν δείξει τα πρώτα σημάδια συμβιβασμού.

Το παζάρι για ευρωομόλογο και ΕΚΤ

Η κρίση χρέους της Ευρωζώνης προκαλεί γενικευμένη αντιπαράθεση στο εσωτερικό της ΕΕ, όπου ήδη τα αντιτιθέμενα "στρατόπεδα" παίρνουν θέση μάχης.

Το Βερολίνο και η κυβέρνηση της καγκελαρίου Μέρκελ έχουν υιοθετήσει την πλέον ανελαστική, αλλά απολύτως ξεκάθαρη στάση.

Το "κλειδί" της εξόδου από την κρίση το κρατά στα χέρια της η Γερμανία, αλλά η έκδοση του ευρωομολόγου και η ανάμειξη της ΕΚΤ στη διαχείριση του χρέους των χωρών της Ευρωζώνης αποτελούσαν (τουλάχιστον μέχρι την Παρασκευή) θέμα-ταμπού.

Κόκκινη γραμμή
Η κ. Μέρκελ θα εγκαταλείψει την "κόκκινη γραμμή" της μόνο εάν εξασφαλίσει ισχυρά ανταλλάγματα, τα οποία θα αφορούν την αλλαγή των Συνθηκών και τη θεσμική μεταρρύθμιση της ΕΕ.

Οι αλλαγές που επιδιώκει η Γερμανία δεν εστιάζονται μόνο στη δημοσιονομική πολιτική και στην κοινή οικονομική διακυβέρνηση, αλλά επεκτείνονται και σε θέματα που αφορούν τον καθορισμό των ορίων ηλικίας στη συνταξιοδότηση ή ακόμη και τις φορολογικές κλίμακες.

Απαράβατος όρος για την κ. Μέρκελ είναι η εξαίρεση από την αναθεώρηση της Συνθήκης της οποιασδήποτε αλλαγής στο κεφάλαιο που ρυθμίζει τα της ΕΚΤ.

Η κ. Μέρκελ επιμένει ότι οι Συνθήκες είναι αντίθετες με το να χρησιμοποιείται η ΕΚΤ ως η λύση της τελευταίας ευκαιρίας για τη διάσωση των υπερχρεωμένων χωρών και δείχνει ανυποχώρητη από τον όρο της επιβολής αυστηρών ποινών στις χώρες που ζουν πέραν των δυνατοτήτων τους.

Η Γερμανίδα καγκελάριος, μάλιστα, διακήρυξε ότι η μόνη λύση είναι "περισσότερη Ευρώπη" και η εμβάθυνση της πολιτικής Ενωσης γύρω από το κοινό νόμισμα και όχι τα ευρωομόλογα.

Η κ. Μέρκελ έχει να αντιμετωπίσει και έντονη κριτική στο εσωτερικό, που αποδίδεται κυρίως σε ευρωσκεπικιστές. Δεν είναι τυχαίο ότι το γνωστό Ινστιτούτο IFO του Μονάχου έσπευσε να υπολογίσει ότι οι απώλειες για τους Γερμανούς από ενδεχόμενη έκδοση ευρωομολόγων θα είναι σε ετήσια βάση από 33-47 δισ. ευρώ (ποσό που διαψεύδουν, πάντως, άλλα γερμανικά think tanks).

Η Γαλλία, με τον πρόεδρο Σαρκοζί να εμφανίζεται για δεύτερη φορά να υπαναχωρεί την περασμένη εβδομάδα έναντι της κ. Μέρκελ, ταλαντεύεται μεν στη μορφή που θα πάρει η αναδιαπραγμάτευση των Συνθηκών, αλλά δεν μπορεί να κάνει πίσω από τις δικές του "κόκκινες" γραμμές. Ο κ. Σαρκοζί υποστηρίζει ότι η ΕΚΤ πρέπει να λειτουργήσει ως αλεξικέραυνο και να μετατραπεί σε ένα είδος κεντρικής τράπεζας, στα πρότυπα των κεντρικών τραπεζών στις ΗΠΑ και στη Βρετανία.

Ο κ. Σαρκοζί έχει να αντιμετωπίσει μια ιδιαίτερα δύσκολη χρονιά, λόγω των επικείμενων προεδρικών εκλογών. Γνήσιος εκπρόσωπος της πολιτικής παράδοσης του Ντε Γκολ, ο κ. Σαρκοζί διστάζει να αποδεχθεί την παραχώρηση περαιτέρω εξουσιών σε ευρωπαϊκά όργανα.

Πάντως, σε κάθε περίπτωση, η επιλογή του για εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και της διατήρησης (αν όχι ενίσχυσης) της πολιτικής επιρροής της Γαλλίας από τη Γερμανία είναι θέματα που θα τεθούν υπόψη του εκλογικού σώματος και η εμπειρία από το δημοψήφισμα του 2005 (για το ευρωπαϊκό Σύνταγμα) είναι μάλλον δυσάρεστη.

Οι Βρετανοί
Στον αντίποδα βρίσκονται η Βρετανία και ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον, ο οποίος είναι αντίθετος με την ισχυροποίηση της Ευρωζώνης, η οποία θα οδηγούσε σε Ευρώπη δύο ταχυτήτων, που θα εξοβέλιζε τη Βρετανία από την πρώτη ταχύτητα.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός, μάλιστα, προκάλεσε οργή στους εταίρους, προειδοποιώντας για τον "επαναπατρισμό" των εξουσιών που έχουν παραχωρηθεί στις Βρυξέλλες, αν και ήταν απολύτως δικαιολογημένη η ανησυχία που προκλήθηκε στο Λονδίνο με τη διαρροή της πληροφορίας ότι η Γαλλία θα ευνοούσε την αναθεώρηση των Συνθηκών με συμφωνία μόνο των χωρών της Ευρωζώνης, εξέλιξη που θα άφηνε στο περιθώριο τις χώρες που δεν συμμετέχουν στο κοινό νόμισμα.

Το πρώτο κρας τεστ

Οι επόμενες ημέρες είναι πολύ κρίσιμες για την απόφαση που θα διαμορφωθεί για το ευρωομόλογο και τη θεσμική μεταρρύθμιση της ΕΕ. Οι πρώτες ενδείξεις θα υπάρξουν στο Συνέδριο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος που θα συνέλθει στις 7-8 Δεκεμ?βρίου στη Μασσα?λία, στο περιθώριο του οποίου θα υπάρξουν συναντήσεις και παρασκηνιακές διαβουλεύσεις μεταξύ της κ. Μέρκελ και των κ. Σαρκοζί και Ραχόι.

Νίκος Μελέτης