Νόαμ Τσόμσκι: Δέκα τεχνικές για τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης
1. Η τεχνική της διασκέδασης
Πρωταρχικό στοιχείο του κοινωνικού ελέγχου, η τεχνική της διασκέδασηςσυνίσταται στη στροφή της προσοχής του κοινού από τα σημαντικάπροβλήματα και από τις μεταλλαγές που αποφασίστηκαν από τις πολιτικέςκαι οικονομικές ελίτ, δι’ενός αδιάκοπου καταιγισμού διασκεδαστικών καιασήμαντων λεπτομερειών. Η τεχνική της διασκέδασης είναι επίσηςαπαραίτητη για να αποτραπεί το κοινό από το να ενδιαφερθεί γιαουσιαστικές πληροφορίες στους τομείς της επιστήμης, της οικονομία, τηςψυχολογίας, της νευροβιολογίας και της κυβερνητικής. «Κρατήστεαποπροσανατολισμένη την προσοχή του κοινού, μακριά από τα αληθινάκοινωνικά προβλήματα, αιχμαλωτισμένη σε θέματα χωρίς καμιά πραγματικήσημασία. Κρατήστε το κοινό απασχολημένο, απασχολημένο, απασχολημένο,χωρίς χρόνο για να σκέφτεται• να επιστρέφει κανονικά στη φάρμα με ταάλλα ζώα». Απόσπασμα από το Όπλα με σιγαστήρα για ήσυχους πολέμους.
2. Η τεχνική της δημιουργίας προβλημάτων, και στη συνέχεια παροχής των λύσεων
Αυτή η τεχνική ονομάζεται επίσης «πρόβλημα-αντίδραση-λύση». Πρώταδημιουργείτε ένα πρόβλημα, μια «έκτακτη κατάσταση» για την οποίαμπορείτε να προβλέψετε ότι θα προκαλέσει μια συγκεκριμένη αντίδρασητου κοινού, ώστε το ίδιο να ζητήσει εκείνα τα μέτρα που εύχεστε να τοκάνετε να αποδεχτεί. Για παράδειγμα: αφήστε να κλιμακωθεί η αστικήβία, ή οργανώστε αιματηρές συμπλοκές, ώστε το κοινό να ζητήσει τη λήψημέτρων ασφαλείας που θα περιορίζουν τις ελευθερίες του. Ή, ακόμη:δημιουργήστε μια οικονομική κρίση για να κάνετε το κοινό να δεχτεί ωςαναγκαίο κακό τον περιορισμό των κοινωνικών δικαιωμάτων και τηναποδόμηση των δημοσίων υπηρεσιών.
3. Η τεχνική της υποβάθμισης
Για να κάνει κάποιος αποδεκτό ένα απαράδεκτο μέτρο, αρκεί να τοεφαρμόσει σταδιακά κατά «φθίνουσα κλίμακα» για μια διάρκεια 10 ετών.Μ’ αυτόν τον τρόπο επιβλήθηκαν ριζικά νέες κοινωνικό-οικονομικέςσυνθήκες (νεοφιλελευθερισμός) στις δεκαετίες του 1980 και 1990. Μαζικήανεργία, αβεβαιότητα, «ευελιξία», μετακινήσεις, μισθοί που δενδιασφαλίζουν πια ένα αξιοπρεπές εισόδημα• τόσες αλλαγές, που θα είχανπροκαλέσει επανάσταση, αν είχαν εφαρμοστεί αιφνιδίως και βίαια.
4. Η στρατηγική της αναβολής
Ένας άλλος τρόπος για να γίνει αποδεκτή μια αντιλαϊκή απόφαση είναι νατην παρουσιάσετε ως «οδυνηρή αλλά αναγκαία», αποσπώντας την συναίνεσητου κοινού στο παρόν, για την εφαρμογή της στο μέλλον. Είναι πάντοτεπιο εύκολο να αποδεχτεί κάποιος αντί μιας άμεσης θυσίας μιαμελλοντική. Πρώτ’ απ’όλα, επειδή η προσπάθεια δεν πρέπει να καταβληθείάμεσα. Στη συνέχεια, επειδή το κοινό έχει πάντα την τάση να ελπίζειαφελώς ότι «όλα θα πάνε καλύτερα αύριο» και ότι μπορεί, εντέλει, νααποφύγει τη θυσία που του ζήτησαν. Τέλος, μια τέτοια τεχνική αφήνειστο κοινό ένα κάποιο χρονικό διάστημα, ώστε να συνηθίσει στην ιδέα τηςαλλαγής, και να την αποδεχτεί μοιρολατρικά, όταν κριθεί ότι έφθασε τοπλήρωμα του χρόνου για την τέλεσή της.
5. Η στρατηγική του να απευθύνεσαι στο κοινό σαν να είναι μωρά παιδιά
Η πλειονότητα των διαφημίσεων που απευθύνονται στο ευρύ κοινόχρησιμοποιούν έναν αφηγηματικό λόγο, επιχειρήματα, πρόσωπα και έναντόνο ιδιαιτέρως παιδικό, εξουθενωτικά παιδιάστικο, σαν να ήταν οθεατής ένα πολύ μικρό παιδί ή σαν να ήταν διανοητικώς ανάπηρος. Όσομεγαλύτερη προσπάθεια καταβάλλεται να εξαπατηθεί ο θεατής, τόσο πιοπαιδιάστικος τόνος υιοθετείται από τον διαφημιστή. Γιατί; «Αν [οδιαφημιστής] απευθυνθεί σε κάποιον σαν να ήταν παιδί δώδεκα ετών, τότεείναι πολύ πιθανόν να εισπράξει, εξαιτίας του έμμεσου και υπαινικτικούτόνου, μιαν απάντηση ή μιαν αντίδραση τόσο απογυμνωμένη από κριτικήσκέψη, όσο η απάντηση ενός δωδεκάχρονου παιδιού». Απόσπασμα από το«Όπλα με σιγαστήρα για ήσυχους πολέμους».
6. Η τεχνική του να απευθύνεστε στο συναίσθημα μάλλον παρά στη λογική
Η επίκληση στο συναίσθημα είναι μια κλασική τεχνική για ναβραχυκυκλωθεί η ορθολογιστική ανάλυση, επομένως η κριτική αντίληψη τωνατόμων. Επιπλέον, η χρησιμοποίηση του φάσματος των αισθημάτωνεπιτρέπει να ανοίξετε τη θύρα του ασυνείδητου για να εμφυτεύσετειδέες, επιθυμίες, φόβους, παρορμήσεις ή συμπεριφορές…
7. Η τεχνική του να κρατάτε το κοινό σε άγνοια και ανοησία
Συνίσταται στο να κάνετε το κοινό να είναι ανίκανο να αντιληφθεί τιςτεχνολογίες και τις μεθοδολογίες που χρησιμοποιείτε για την υποδούλωσήτου. «Η ποιότητα της εκπαίδευσης που παρέχεται στις κατώτερεςκοινωνικές τάξεις πρέπει να είναι πιο φτωχή, ώστε η τάφρος της άγνοιαςπου χωρίζει τις κατώτερες τάξεις από τις ανώτερες τάξεις να μη γίνεταιαντιληπτή από τις κατώτερες». Απόσπασμα από το «Ὀπλα με σιγαστήρα γιαήσυχους πολέμους».
8. Η τεχνική του να ενθαρρύνεις το κοινό να αρέσκεται στη μετριότητα
Συνίσταται στο να παρακινείς το κοινό να βρίσκει «cool» ό,τι είναιανόητο, φτηνιάρικο και ακαλλιέργητο.
9. Η τεχνική του να αντικαθιστάς την εξέγερση με την ενοχή
Συνίσταται στο να κάνεις ένα άτομο να πιστεύει ότι είναι το μόνουπεύθυνο για την συμφορά του, εξαιτίας της διανοητικής ανεπάρκειάςτου, της ανεπάρκειας των ικανοτήτων του ή των προσπαθειών του. Έτσι,αντί να εξεγείρεται εναντίον του οικονομικού συστήματος, απαξιώνει τονίδιο τον εαυτό του και αυτο-ενοχοποιείται, κατάσταση που περιέχει τασπέρματα της νευρικής κατάπτωσης, η οποία έχει μεταξύ άλλων και τοαποτέλεσμα της αποχής από οποιασδήποτε δράση. Και χωρίς τη δράση,γλιτώνετε την επανάσταση!..
10. Η τεχνική του να γνωρίζεις τα άτομα καλύτερα από όσο γνωρίζουν ταίδια τον εαυτό τους
Στη διάρκεια των τελευταίων πενήντα ετών, οι κατακλυσμιαία πρόοδος τηςεπιστήμης άνοιξε μια ολοένα και πιο βαθειά τάφρο ανάμεσα στις γνώσειτου ευρέως κοινού και στις γνώσεις που κατέχουν και χρησιμοποιούν οιιθύνουσες ελίτ. Χάρη στη βιολογία, τη νευροβιολογία και τηνεφαρμοσμένη ψυχολογία, το «σύστημα» έφτασε σε μια εξελιγμένη γνώση τουανθρώπινου όντος, και από την άποψη της φυσιολογίας και από την άποψητης ψυχολογίας. Το σύστημα έφτασε να γνωρίζει τον μέσο άνθρωποκαλύτερα απ’όσο γνωρίζει ο ίδιος τον εαυτό του. Αυτό σημαίνει ότι στηνπλειονότητα των περιπτώσεων, το σύστημα ασκεί έναν πολύ πιο αυξημένοέλεγχο και επιβάλλεται με μια μεγαλύτερη ισχύ επάνω στα άτομα απ’όσοτα άτομα στον ίδιο τον εαυτό τους..
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου