Οι καθοδικοί κίνδυνοι του 2012
Το 2011 είχαμε μια σειρά από θετικές εξελίξεις που ενίσχυσαν την επενδυτική εμπιστοσύνη και οδήγησαν σε ισχυρά ράλι των επικίνδυνων στοιχείων ενεργητικού, αρχικά των μετοχών και κατόπιν των εμπορευμάτων. Είχαμε τη βελτίωση των μακροοικονομικών στοιχείων των ΗΠΑ, τη σημαντική κερδοφορία των blue chips των προηγμένων οικονομιών, τη μέτρια επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης της Κίνας και των άλλων αναδυόμενων οικονομιών και τον περιορισμό του κινδύνου για μια άτακτη χρεοκοπία ή και την έξοδο κάποιων κρατών από το ευρώ.
Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, υπό την προεδρία του Μάριο Ντράγκι, μείωσε τα επιτόκια και φάνηκε πρόθυμη να κάνει ό,τι απαιτούνταν για να περιορίσει τις πιέσεις στο τραπεζικό σύστημα και τα κράτη της Ευρωζώνης. Παράλληλα, οι κεντρικές τράπεζες των αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών προχώρησαν σε μεγάλες ενέσεις ρευστότητας. Έτσι περιορίστηκε η μεταβλητότητα, ενισχύθηκε η εμπιστοσύνη και περιορίστηκε η αποστροφή του κινδύνου – τουλάχιστον μέχρι στιγμής.
Αναμένουμε ωστόσο πως μέσα στο 2012 θα υλοποιηθούν τουλάχιστον τέσσερις καθοδικοί κίνδυνοι που θα υπονομεύσουν την παγκόσμια ανάπτυξη και θα επηρεάσουν αρνητικά την επενδυτική εμπιστοσύνη και τις τιμές των επικίνδυνων περιουσιακών στοιχείων.
Πρώτον, η Ευρωζώνη περνά σε βαθιά ύφεση, ιδίως η περιφέρειά της, αλλά η κάμψη θα περάσει και στις οικονομίες του πυρήνα καθώς τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι η παραγωγή πιέζεται στη Γερμανία και τη Γαλλία. Το πιστωτικό κραχ στο τραπεζικό σύστημα θα γίνει πιο σοβαρό καθώς οι τράπεζες προχωρούν σε απομόχλευση πουλώντας ενεργητικά και εξορθολογίζοντας τις πιστώσεις, με αποτέλεσμα την επιδείνωση της κάμψης της οικονομίας.
Εν τω μεταξύ δεν είναι μόνο η δημοσιονομική λιτότητα που οδηγεί τα κράτη της ευρωπαϊκής περιφέρειας σε ελεύθερη πτώση των οικονομιών τους, αλλά και η έλλειψη ανταγωνιστικότητας που θα συνεχίσει να επιμένει καθώς ο περιορισμός των πιθανοτήτων για εθνικά χρεοστάσια ενισχύει εκ νέου το ευρώ. Για να αποκατασταθεί η ανταγωνιστικότητα και η ανάπτυξη στις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, το ευρώ πρέπει να πέσει κοντά στο 1 προς 1 με το δολάριο. Και ενώ ο κίνδυνος για μια άτακτη ελληνική χρεοκοπία σήμερα υποχωρεί, θα τον βρούμε ξανά μπροστά μας μέσα στο 2012 καθώς η πολιτική αστάθεια, οι κοινωνικές ταραχές και η περαιτέρω δημοσιονομική λιτότητα θα μετατρέψουν την ελληνική ύφεση σε πολύ βαθιά ύφεση.
Δεύτερον, υπάρχουν πλέον αρκετές ενδείξεις ότι οι ρυθμοί ανάπτυξης της οικονομίας της Κίνας και των άλλων κρατών της Ασίας εξασθενούν. Στην Κίνα υπάρχει σαφέστατη επιβράδυνση της οικονομίας. Παρατηρείται μείωση του ρυθμού αύξησης των εξαγωγών που έχει γίνει αρνητικός σε ό,τι αφορά την ευρωπαϊκή περιφέρεια. Παρομοίως περιορίζεται και η αύξηση των εισαγωγών που δίνουν σημάδι για τις μελλοντικές εξαγωγές.
Παράλληλα επιβραδύνουν δραστικά στην Κίνα οι επενδύσεις στα οικιστικά ακίνητα και η δραστηριότητα στα εμπορικά ακίνητα, καθώς οι τιμές των ακινήτων αρχίζουν να πέφτουν. Παρομοίως επιβραδύνονται οι επενδύσεις στις υποδομές, με μεγάλα επενδυτικά προγράμματα σιδηροδρόμων υψηλής ταχύτητας να σταματούν και τις τοπικές κυβερνήσεις και τα οχήματα ειδικού σκοπού να δυσκολεύονται να βρουν χρηματοδότηση λόγω της πιστωτικής σύσφιξης και της μείωσης των εσόδων από τις πωλήσεις γης.
Στην υπόλοιπη Ασία, η οικονομία της Σιγκαπούρης συρρικνώθηκε το τέταρτο τρίμηνο για δεύτερη φορά μέσα στο 2011. Οι προβλέψεις της κυβέρνησης της Ινδίας για την ανάπτυξη το 2012 είναι στο 6.9% του ΑΕΠ που είναι το χαμηλότερο από το 2009. Η οικονομία της Ταϊβάν έχει περάσει σε τεχνική ύφεση από το τέταρτο τρίμηνο του 2011. Η ανάπτυξη στην Κορέα έχει μειωθεί στο 0.4% – το πιο χαμηλό σε δύο χρόνια – και το ΑΕΠ της Ιαπωνίας συρρικνώθηκε περισσότερο του αναμενόμενου, κατά 2.3%, καθώς η ισχύ του γεν πιέζει τις εξαγωγές.
Τρίτον, ενώ τα στοιχεία της αμερικανικής οικονομίας ήταν απροσδόκητα ενθαρρυντικά, η αναπτυξιακή δυναμική της Αμερικής φαίνεται ότι κορυφώνει τώρα. Το 2012 και 2013 θα έχουμε κλιμάκωση της δημοσιονομικής σύσφιξης που θα οδηγήσει σε επιβράδυνση, καθώς παράλληλα θα εκπνεύσουν οι φοροαπαλλαγές που στήριξαν τις επενδυτικές δαπάνες το 2011. Επιπλέον με δεδομένη τη συνέχιση των προβλημάτων στην αγορά ακινήτων και την πιστωτική αγορά, η ιδιωτική κατανάλωση δεν προβλέπεται να αυξηθεί. Στην πραγματικότητα, οι 2 ποσοστιαίες μονάδες του ρυθμού ανάπτυξης 2.8% στο τελευταίο τρίμηνο του 2011 αντανακλούν αύξηση των αποθεμάτων και όχι τελικές πωλήσεις. Και σε ό,τι αφορά την εξωτερική ζήτηση, το γενικά ισχυρό δολάριο σε συνδυασμό με την παγκόσμια επιβράδυνση και την επιβράδυνση στην Ευρωζώνη θα εξασθενήσουν τις αμερικανικές εξαγωγές, ενώ οι υψηλές τιμές του πετρελαίου θα αυξήσουν το λογαριασμό της εισαγόμενης ενέργειας επιβαρύνοντας περαιτέρω την ανάπτυξη.
Τέλος, ενισχύονται οι πολιτικοί κίνδυνοι στη Μέση Ανατολή εξαιτίας μιας πιθανής ισραηλινής στρατιωτικής απάντησης στις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν. Οι κίνδυνοι μιας ένοπλης σύγκρουσης είναι περιορισμένοι, όμως κλιμακώνονται οι σημερινοί πόλεμοι αντεγκλήσεων, όπως επίσης και ο κρυφός πόλεμος που το Ισραήλ και η Αμερική διεξάγουν ενάντια στο Ιράν και που τώρα το Ιράν ετοιμάζεται να ανταποδώσει με τρομοκρατικές επιθέσεις ενάντια σε Ισραηλινούς διπλωμάτες. Αναμένουμε ότι όταν το Ιράν θα αρχίσει να νιώθει το κόστος των διεθνών κυρώσεων, θα αντιδράσει κλείνοντας τα στενά του Ορμούζ ή εξαπολύοντας επιθέσεις και ταραχές μέσω των ομάδων επιρροής του στη Μέση Ανατολή – τους φιλοϊρανούς Σίιτες στο Ιράκ, το Μπαχρέιν, το Κουβέιτ, τη Σαουδική Αραβία, τη Χεζμπολά στο Λίβανο και τη Χαμάς στη Γάζα.
Συν τοις άλλοις, υπάρχουν ευρύτερες γεωπολιτικές εντάσεις στη Μέση Ανατολή που δεν πρόκειται να υποχωρήσουν, αντιθέτως μπορεί να επιδεινωθούν. Η Αραβική Άνοιξη οδήγησε σε μια σχετική ευνοϊκά έκβαση στην Τυνησία από όπου ξεκίνησε η εξέγερση, αλλά οι εξελίξεις στην Αίγυπτο, τη Λιβύη και την Υεμένη παραμένουν ανησυχητικές, ενώ η Συρία είναι στο χείλος ενός εμφυλίου πολέμου. Επιπλέον υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες σε ό,τι αφορά την πολιτική σταθερότητα στο Μπαχρέιν και την πλούσια σε πετρέλαια ανατολική Σαουδική Αραβία, ενδεχομένως και στο Κουβέιτ και την Ιορδανία – άλλες περιοχές με σημαντικούς σιιτικούς ή άλλους υπό εξέγερση πληθυσμούς.
Πέρα από τις χώρες που άγγιξε η Αραβική Άνοιξη, έχουμε επίσης ενίσχυση των εντάσεων μεταξύ των Σιιτών, των Κούρδων και Σουνιτών του Ιράκ μετά την έξοδο των Αμερικανών και υπάρχει πάντα η συνεχιζόμενη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων, όπως επίσης και οι εντάσεις μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας.
Με άλλα λόγια υπάρχουν πάρα πολλά πράγματα που μπορούν να πάνε στραβά στη Μέση Ανατολή και οποιοσδήποτε συνδυασμός τους θα σωρεύσει ανησυχίες στις αγορές και θα αυξήσει τις τιμές του πετρελαίου. Παρά την αδύναμη οικονομική ανάπτυξη στις προηγμένες οικονομίες και την επιβράδυνση στις αναδυόμενες, το πετρέλαιο βρίσκεται ήδη στα 100 δολάρια το βαρέλι. Κι ένα πρίμιουμ κινδύνου θα το οδηγήσει ακόμα ψηλότερα, με προβλέψιμες αρνητικές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία.
Με τόσους πολλούς κινδύνους να ενεδρεύουν σε τόσο πολλές χώρες, δεν θα πρέπει να προκαλέσει έκπληξη που οι επενδυτές θα επιλέξουν εν τέλει τη ρευστότητα για το χαρτοφυλάκιό τους και θα αποφύγουν τις πιο επικίνδυνες κατηγορίες ομολόγων όταν αυτοί οι κίνδυνοι υλοποιηθούν. Και αυτός είναι ένας ακόμα λόγος να πιστεύουμε ότι η παγκόσμια οικονομία απέχει πολύ από μια το να πετύχει μια ισορροπημένη και βιώσιμη ανάκαμψη μέσα στο 2012.
| < Προηγούμενο | Επόμενο > |
|---|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου